استراتژی هجینگ یکی از تکنیکهای پیشرفته مدیریت ریسک در بازارهای مالی است که برای محافظت از سرمایهگذار در برابر نوسانات غیرمنتظره و خطرات احتمالی در قیمتها به کار میرود. این استراتژی بهویژه برای افرادی که در معرض ریسکهای بزرگ بازار هستند، میتواند ابزار موثری باشد.
هجینگ شامل استفاده از ابزارهای مالی مختلف مانند قراردادهای اختیار معامله، آتیها و فروش استقراضی است که به کاهش احتمال ضرر ناشی از تغییرات قیمت داراییها کمک میکند. هدف اصلی این استراتژی، کاهش ریسک است نه حذف کامل آن، چرا که هیچیک از استراتژیهای مالی از ریسک کاملاً آزاد نیستند. این استراتژی یکی از استراتژی های محبوب در میان پراپ تریدر ها می باشد که در این مقاله به بررسی انواع استراتژی های هجینگ پرداخته ایم.
استراتژی هجینگ (Hedging) چیست؟
هجینگ یک روش برای کاهش ریسک ضرر در سرمایهگذاری است. وقتی شما سهامی میخرید یا روی آن سرمایهگذاری میکنید، همیشه این احتمال وجود دارد که قیمت آن کاهش یابد. هجینگ یک روش برای کاهش ریسک ضرر در سرمایهگذاری است. در این روش، شما یک دارایی را میخرید یا میفروشید تا از ضرر احتمالی در سرمایهگذاری خود جلوگیری کنید. بیشتر سرمایهگذاران عادی از این روش استفاده نمیکنند و اگر هم از آن استفاده شود، معمولاً بعد از خرید یک دارایی انجام میشود، نه در ابتدای معامله.
مکانیزم هجینگ
- شناسایی ریسک: ابتدا باید مشخص کنید که سرمایهگذاری شما در برابر چه نوع ریسکی آسیبپذیر است (مثلاً کاهش قیمت سهام، نوسانات نرخ ارز یا تغییر قیمت کالاها).
- انتخاب ابزار مناسب: از ابزارهای مختلفی برای هجینگ استفاده میشود، مانند:
- قراردادهای اختیار معامله :(Options) به شما امکان میدهند دارایی را در آینده با یک قیمت مشخص بخرید یا بفروشید.
- قراردادهای آتی (Futures) و سلف :(Forwards) این قراردادها برای خرید یا فروش یک دارایی در تاریخ مشخصی در آینده با قیمت توافقی استفاده میشوند.
- سوآپها :(Swaps) نوعی قرارداد برای مبادله جریانهای نقدی بر اساس نرخ بهره یا ارز است.
- اجرای استراتژی هجینگ: شما معاملهای انجام میدهید که اگر دارایی اصلی شما ضرر کرد، این معامله بتواند آن را جبران کند.
انواع استراتژی های هجینگ
هجینگ شامل روشهای مختلفی برای کاهش ریسک سرمایهگذاری است. در ادامه به بررسی برخی از مهمترین استراتژیهای هجینگ میپردازیم:
هجینگ با قراردادهای اختیار معامله (Options Hedging)
اگر شما مالک یک سهم هستید و از کاهش قیمت آن نگرانید، میتوانید اختیار فروش(Put Options) خریداری کنید تا بتوانید سهام را در قیمت مشخصی بفروشید و از ضرر بیشتر جلوگیری کنید. برعکس، اگر در موقعیت فروش استقراضی (Short Selling) هستید و نگران افزایش قیمت سهم هستید، اختیار خرید (Call Option) میتواند شما را در برابر افزایش ناگهانی قیمت محافظت کند.
هجینگ با فروش استقراضی (Short Selling Hedging)
در این روش، سرمایهگذار یک دارایی را قرض گرفته و میفروشد تا در صورت کاهش قیمت، آن را با قیمت پایینتر خریداری کرده و سود کند. ه عنوان مثال، اگر یک سرمایهگذار سهام خاصی دارد ولی نگران کاهش قیمت آن است، میتواند مقداری از همان سهم را در بازار فروش استقراضی انجام دهد تا ضررهای احتمالی را جبران کند.
هجینگ با قراردادهای آتی (Futures Hedging)
قراردادهای آتی برای قفل کردن قیمت یک دارایی در آینده استفاده میشوند. این استراتژی برای سرمایهگذاران در بازار کالاها (مانند نفت، طلا و محصولات کشاورزی) بسیار رایج است.
به عنوان مثال، یک کشاورز که نگران کاهش قیمت محصول خود در آینده است، میتواند قرارداد آتی بفروشد تا قیمت فروش خود را تثبیت کند.
هجینگ با قراردادهای سواپ (Swaps Hedging)
این روش بیشتر در بازارهای مالی و اعتباری کاربرد دارد. قراردادهای سواپ میتوانند برای محافظت در برابر تغییرات نرخ بهره یا نرخ ارز مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان مثال، یک شرکت با وام دارای نرخ بهره متغیر میتواند یک قرارداد سواپ ببندد تا نرخ بهره خود را ثابت کند و از افزایش ناگهانی هزینههای مالی جلوگیری کند.
هجینگ با متنوعسازی سرمایهگذاری (Portfolio Diversification)
در این روش، سرمایهگذار به جای تمرکز بر یک نوع دارایی، سرمایه خود را در طبقات مختلف داراییها (مانند سهام، اوراق قرضه، طلا و ارز دیجیتال) پخش میکند. به عنوان مثال، اگر بازار سهام دچار افت شود، ممکن است سرمایهگذاری در طلا یا اوراق قرضه بتواند بخشی از ضرر را جبران کند.
هجینگ با ارزهای خارجی (Forex Hedging)
این روش مخصوص سرمایهگذاران بینالمللی و شرکتهایی است که با ارزهای مختلف سر و کار دارند. به عنوان مثال، یک صادرکننده که پرداختهایش به یورو است ولی درآمدش به دلار، میتواند با خرید قراردادهای آتی یورو در برابر دلار، از کاهش ارزش یورو جلوگیری کند.
هجینگ با استفاده از داراییهای معکوس (Inverse ETFs & Funds)
این صندوقها طوری طراحی شدهاند که در صورت افت شاخصها، ارزش آنها افزایش یابد. به عنوان مثال، اگر سرمایهگذار پیشبینی کند که شاخص S&P 500 کاهش مییابد، میتواند در یک ETF معکوس سرمایهگذاری کند تا از ضرر جلوگیری کند.
در ادامه، برای درک بیشتر اینکه یک نمونه از استراتژی هجینگ چگونه کار میکند، به بررسی یک مثال ساده از هجینگ میپردازیم:
فرض کنید در ماه ژانویه ۱۰۰ سهم از شرکت XYZ را با قیمت ۳۰ دلار به ازای هر سهم خریداری کردهاید. چند ماه بعد، قیمت این سهم به ۲۵ دلار کاهش یافته است. فرض کنید که قصد فروش این سهم را ندارید (شاید به این دلیل که هنوز معتقدید ارزش آن در طول زمان افزایش خواهد یافت) اما در عین حال میخواهید ریسک ضررهای بیشتر را کاهش دهید.
برای محافظت از سرمایه خود، میتوانید اختیار فروش (Put Option) بخرید. این قرارداد به شما این امکان را میدهد که اگر قیمت سهام بیشتر کاهش یافت، بتوانید آن را با قیمت ۲۰ دلار بفروشید، حتی اگر ارزش آن در بازار کمتر از این مقدار شود. در نتیجه اگر قیمت سهم به زیر ۲۰ دلار برسد، شما ضرر بیشتری نخواهید کرد، چون میتوانید از قرارداد اختیار فروش استفاده کنید و سهام را با همان ۲۰ دلار بفروشید.
قوانین طلایی هجینگ
۵ نکته اساسی برای هجینگ موفق به شرح زیر است:
- ابتدا روی تخصیص دارایی تمرکز کنید و بررسی کنید که آیا اصلاً به هج نیاز دارید یا خیر.
قبل از اجرای استراتژی هجینگ، باید ترکیب داراییهای خود را بررسی کنید. اگر درصد زیادی از پرتفوی شما روی یک دارایی پرریسک متمرکز باشد، شاید بهترین راه، تعدیل تخصیص دارایی به جای استفاده از هج باشد. در برخی موارد، فروش بخشی از سرمایهگذاریهای پرریسک، راهکار مؤثرتری نسبت به خرید ابزارهای هجینگ است.
- بهترین ابزار هج را انتخاب کنید.
هجینگ ابزارهای متنوعی از جمله فروش استقراضی سهام، خرید قراردادهای اختیار فروش روی سهام خاص (Put Options) یا خرید قراردادهای اختیار فروش روی شاخصهای بازار دارد .هر یک از این ابزارها برای موقعیتهای متفاوتی طراحی شدهاند، بنابراین باید گزینهای را انتخاب کنید که با استراتژی سرمایهگذاری و میزان ریسکپذیری شما همخوانی داشته باشد.
- یک برنامه مشخص برای هجینگ خود داشته باشید.
هجینگ نباید تصمیمی لحظهای و احساسی باشد، بلکه باید یک برنامهریزی دقیق و هدفمند برای آن داشته باشید. در این برنامه، باید تعیین کنید که در چه شرایطی هج را اجرا یا متوقف کنید و چه میزان سرمایه را برای آن اختصاص دهید. داشتن یک استراتژی از پیش تعیینشده، از ضررهای غیرضروری جلوگیری میکند.
- به هجینگ مانند یک شرطبندی فکر کنید، نه یک ابزار جادویی.
هجینگ یک ابزار محافظتی است اما ریسک و هزینههای خاص خود را دارد. بسیاری از سرمایهگذاران به اشتباه تصور میکنند که هجینگ مانند یک بیمه کامل عمل میکند اما در واقع، خود این استراتژی هم میتواند منجر به ضرر شود. بنابراین، باید مانند یک شرطبندی هوشمندانه به آن نگاه کنید و تنها در صورت وجود یک تحلیل منطقی، از آن استفاده کنید.
- اندازه شرطبندیهای هجینگ خود را متناسب با شرایط بازار تغییر دهید.
هجینگ یک استراتژی ثابت و همیشگی نیست و باید متناسب با تغییرات بازار تنظیم شود. در برخی شرایط، ممکن است نیاز به هجینگ بیشتری داشته باشید، در حالی که در برخی مواقع، کاهش سطح هجینگ میتواند بهینهتر باشد. مدیریت فعال هجینگ، به شما کمک میکند که در بازارهای صعودی و نزولی، بهترین عملکرد را داشته باشید.
انواع ریسک در بازار ارزهای دیجیتال
- ریسک نوسانات قیمتی (Volatility Risk)
بازار ارزهای دیجیتال بهشدت نوسانی است و قیمتها میتوانند در عرض چند دقیقه تغییرات شدیدی داشته باشند. این نوسانات ممکن است باعث سودهای کلان یا ضررهای سنگین برای سرمایهگذاران شود.
- ریسک معاملاتی (Trading Risk)
این ریسک شامل خطاهای رایج در معاملات مانند ورود یا خروج نامناسب، استفاده نادرست از دستورات حد ضرر (Stop Loss) و معاملات هیجانی میشود. همچنین، گاهی سفارشها در بازار نقدینگی کافی ندارند و ممکن است با قیمت نامناسب اجرا شوند.
- ریسک لوریج (Leverage Risk)
معاملات لوریج (Leverage Trading) به شما اجازه میدهند که با سرمایهای بیشتر از موجودی واقعی خود معامله کنید اما درعینحال ریسک از دست دادن کل سرمایه را نیز افزایش میدهند.
اگر قیمت برخلاف پیشبینی شما حرکت کند، ممکن است معامله شما لیکویید (Liquidate) شود و تمام سرمایهتان از بین برود. بهعنوان مثال، اگر از لوریج ۱۰ برابری (10x leverage) استفاده کنید، تنها یک کاهش ۱۰ درصدی در قیمت میتواند باعث از بین رفتن کل سرمایه شما شود.
- ریسک نقدینگی (Liquidity Risk)
برخی رمزارزها نقدشوندگی پایینی دارند، یعنی در زمان فروش ممکن است خریداری با قیمت مناسب پیدا نشود. این مشکل معمولاً در آلتکوینهای کوچک و پروژههای جدید دیده میشود.
- ریسک امنیتی (Security Risk)
هک شدن صرافیها، کیف پولها و قراردادهای هوشمند میتواند باعث از بین رفتن دارایی کاربران شود.
برای کاهش این ریسک، بهتر است از کیف پولهای سختافزاری و صرافیهای معتبر استفاده کنید.
- ریسک قانونی و نظارتی (Regulatory Risk)
برخی کشورها قوانین سختگیرانهای برای ارزهای دیجیتال دارند و ممکن است معاملات را محدود یا حتی ممنوع کنند. تغییرات قانونی میتوانند باعث کاهش قیمت و کاهش دسترسی به برخی رمزارزها شوند.
- ریسک فریب و کلاهبرداری (Fraud & Scam Risk)
در بازار ارزهای دیجیتال، پروژههای جعلی و طرحهای پانزی زیادی وجود دارند که سرمایهگذاران را فریب میدهند. قبل از سرمایهگذاری در هر پروژهای، باید تحقیق کامل (DYOR) انجام دهید.
- ریسک فناوری و شبکه (Technology Risk)
ممکن است شبکه یک رمزارز دچار مشکل فنی، حمله سایبری یا نقص کدنویسی شود که باعث از دست رفتن داراییها شود. برخی از پروژهها نیز ممکن است بهروزرسانی ناموفق داشته باشند که روی عملکرد آنها تأثیر بگذارد.
- ریسک روانشناختی (Emotional Risk)
بسیاری از معاملهگران به دلیل ترس از دست دادن (FOMO) یا وحشت از ریزش بازار، تصمیمات احساسی میگیرند و دچار ضرر میشوند. داشتن استراتژی معاملاتی مشخص و پایبندی به آن، میتواند این ریسک را کاهش دهد.
آیا استراتژی هجینگ ۱۰۰٪ بدون ریسک است؟
استراتژی هجینگ بهطور کلی نمیتواند ۱۰۰٪ بدون ریسک باشد، چرا که در هر استراتژی مالی، همیشه عواملی وجود دارند که میتوانند به نتایج غیرمنتظره منجر شوند. در واقع، هدف هجینگ کاهش ریسک است نه از بین بردن آن. این استراتژی میتواند شما را از ضررهای بزرگ محافظت کند اما همچنان در معرض برخی ریسکها مانند هزینههای اضافی، تغییرات غیرمنتظره بازار و کاهش کارایی قرار دارید.
بنابراین، در حالی که هجینگ میتواند به شما کمک کند تا ریسکهای خاصی را پوشش دهید اما هیچ استراتژی مالی کاملاً بدون ریسک نیست و استراتژی هجینگ نیز در این مورد مستثنی نیست.
همانطور که گفته شد، استراتژی هجینگ یک روش مؤثر برای کاهش ریسک و محافظت از سرمایه در برابر نوسانات بازار است. با این حال، باید توجه داشت که هجینگ بهطور کامل ریسک را از بین نمیبرد و ممکن است هزینههایی را برای سرمایهگذار به همراه داشته باشد.
برای موفقیت در استفاده از این استراتژی، نیاز است که سرمایهگذار با دقت و آگاهی ابزار مناسب هجینگ را انتخاب کرده و آن را بهدرستی اجرا کند. در شرایطی که بهدرستی به کار گرفته شود، هجینگ میتواند به کاهش ضررهای مالی و حفظ سود در برابر تغییرات ناگهانی بازار کمک کند.
سؤالات متداول درباره این مقاله
- هجینگ چیست؟
هجینگ یک استراتژی برای کاهش ریسک ضرر در سرمایهگذاری است که به کمک ابزارهای مالی مختلف مانند قراردادهای اختیار معامله، آتیها و فروش استقراضی انجام میشود.
- چه ابزاری برای هجینگ استفاده میشود؟
از ابزارهایی مانند قراردادهای اختیار معامله (Options)، قراردادهای آتی (Futures)، قراردادهای سواپ (Swaps) و فروش استقراضی (Short Selling) برای هجینگ استفاده میشود.
- چگونه میتوان ریسکهای بازار ارزهای دیجیتال را کاهش داد؟
با استفاده از استراتژیهای هجینگ مانند استفاده از قراردادهای آتی، فروش استقراضی یا متنوعسازی سرمایهگذاری، میتوان ریسکهای نوسانات قیمت و سایر خطرات را کاهش داد.
- چه زمان باید استراتژی هجینگ را تغییر داد؟
اندازه و استراتژی هجینگ باید متناسب با شرایط بازار تغییر کند. در برخی مواقع ممکن است نیاز به هجینگ بیشتری باشد و در برخی مواقع کاهش سطح هجینگ بهینهتر باشد.
- چطور قراردادهای سواپ میتوانند در هجینگ مفید باشند؟
قراردادهای سواپ میتوانند برای محافظت در برابر تغییرات نرخ بهره یا نرخ ارز مورد استفاده قرار گیرند و به سرمایهگذاران کمک میکنند که ریسکهای مالی مانند افزایش هزینههای بهره را کاهش دهند.