در دنیای معامله‌گری و سرمایه‌گذاری، یکی از مفاهیم کلیدی که هر سرمایه‌گذار و معامله‌گری باید به‌خوبی با آن آشنا باشد، “دراودان” (Drawdown) است. دراودان به کاهش ارزش یک سرمایه گفته می‌شود و نشان‌دهنده میزان زیان در دوره‌ای مشخص است.
این مفهوم اهمیت زیادی دارد؛ زیرا درک و مدیریت درست آن می‌تواند تأثیر بسزایی در موفقیت مالی و استراتژی‌های معاملاتی داشته باشد. در این مقاله، به تعریف دقیق دراودان، انواع آن، دلایل وقوع و تأثیرات آن بر سرمایه‌گذاری می‌پردازیم و استراتژی‌های جلوگیری از دراودان را بررسی می‌کنیم.
دراودان چیست؟
دراودان (Drawdown) یکی از شاخص‌های کلیدی در ارزیابی عملکرد معامله‌گرها و سرمایه‌گذارها است که به کاهش ارزش یک پورتفوی یا حساب معاملاتی اشاره دارد. به عبارت دیگر، دراودان میزان افت ارزش دارایی‌ها در دوره‌ای مشخص را نشان می‌دهد. این مفهوم به‌ویژه برای ارزیابی ریسک و پایداری استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و معامله‌گری بسیار مهم است، زیرا نشان می‌دهد که فرد تا چه میزان از ارزش دارایی‌های خود را از دست داده است.
نحوه محاسبه دراودان
دراودان (Drawdown) معیاری است که میزان کاهش سرمایه از قله‌ی حساب تا پایین‌ترین میزان دارایی را نشان می‌دهد و برای ارزیابی ریسک استفاده می‌شود. برای محاسبه دراودان، ابتدا باید نقطه اوج یا قله‌ی سرمایه یا ارزش پورتفوی را در یک دوره زمانی مشخص، شناسایی کنیم. این نقطه اوج بالاترین ارزش سرمایه‌گذاری است که در آن دوره به دست آمده است.
بعد از تعیین نقطه اوج، باید نقطه فرود یا دره سرمایه را که بعد از نقطه اوج اتفاق می‌افتد، شناسایی کنیم. این نقطه فرود نشان‌دهنده کمترین مقدار سرمایه پس از رسیدن به نقطه اوج است. برای محاسبه مقدار دراودان، کاهش ارزش سرمایه از نقطه اوج به نقطه فرود را به دست می‌آوریم و آن را به‌صورت درصدی از نقطه اوج محاسبه می‌کنیم.
فرمول محاسبه دراودان به‌صورت زیر است:
درصد دراودان = 100/ قله حساب* ( کف حساب – قله حساب)
به‌عنوان‌مثال، اگر ارزش پورتفوی شما در نقطه اوج 100,000 دلار باشد و سپس به 80,000 دلار کاهش یابد، دراودان حساب شما، 20 درصد است.
اهمیت محاسبه دراودان
محاسبه دراودان به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران کمک می‌کند تا میزان ریسک و نوسانات استراتژی سرمایه‌گذاری خود را بهتر درک کنند. مدیریت صحیح دراودان و کاهش آن می‌تواند به پایداری سرمایه‌گذاری و کاهش ضررهای سنگین بر سرمایه کمک کند. ازاین‌رو، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران موفق به دنبال روش‌هایی هستند که دراودان را به حداقل برسانند تا از افت شدید ارزش سرمایه جلوگیری کنند.
تفاوت بین دراودان مطلق و نسبی
دراودان به دو نوع اصلی مطلق و نسبی تقسیم می‌شود:
- دراودان مطلق (Absolute drawdown): مقدار دقیق افت ارزش دارایی‌ها را نسبت به بالانس اولیه‌ی حساب نشان می‌دهد. برای مثال، اگر ارزش حساب از 100,000 دلار به 120.000 دلار برسد و سپس 90,000 دلار کاهش یابد، دراودان مطلق 10,000 دلار است.
- دراودان نسبی (Relative Drawdown): مقدار افت ارزش دارایی‌ها را نسبت به بالاترین بالانس حساب محاسبه می‌کند، برای مثال، اگر ارزش حساب از 100,000 دلار به 120.000 دلار برسد و سپس 90,000 دلار کاهش یابد، دراودان نسبی 30,000 دلار است.
دراودان در حساب‌های معاملاتی
دراودان در حساب‌های شخصی به افت ارزش دارایی‌های یک فرد در یک حساب سرمایه‌گذاری و معاملاتی شخصی گفته می‌شود. این نوع دراودان ممکن است به دلیل نوسانات بازار، تصمیمات نادرست سرمایه‌گذاری یا… اتفاق می‌افتد. به‌عنوان‌مثال، اگر فردی تصمیم بگیرد تمام سرمایه خود را در یک سهام خاص سرمایه‌گذاری کند و ارزش آن سهام به طور ناگهانی کاهش یابد، حساب شخصی او دچار دراودان شدیدی خواهد شد. در این شرایط، میزان دراودان نشان‌دهنده افت سرمایه از بالاترین نقطه تا پایین‌ترین نقطه در یک دوره مشخص است.
مدیریت دراودان در حساب‌های شخصی بسیار مهم است؛ زیرا تأثیر مستقیم بر زندگی مالی فرد دارد. عدم توجه به این موضوع می‌تواند منجر به کاهش ارزش کلی دارایی‌ها و ایجاد مشکلات مالی شود. برای کاهش ریسک دراودان، افراد باید به تنوع‌بخشی در سرمایه‌گذاری‌های خود توجه کنند، از استراتژی‌های مناسب استفاده کنند و با تعیین حد ضرر (Stop Loss) مانع از افت شدید ارزش حسابشان شوند. این اقدامات به فرد کمک می‌کند تا از نوسانات شدید بازار جلوگیری کرده و سرمایه خود را به‌صورت پایدار مدیریت کند.
دلایل وقوع دراودان
چندین عامل می‌توانند باعث ایجاد دراودان در حساب‌های معاملاتی شوند که در زیر به بررسی آنها می‌پردازیم:
- نوسانات بازار
نوسانات بازار یکی از اصلی‌ترین دلایل وقوع دراودان است. بازارهای مالی تحت‌تأثیر عوامل متعددی مانند عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قرار دارند که می‌توانند به نوسانات شدید قیمت‌ها منجر شوند. این نوسانات ممکن است باعث کاهش ارزش دارایی‌های سرمایه‌گذاران و در نتیجه وقوع دراودان شوند. برای مثال، بحران‌های مالی، تغییرات ناگهانی نرخ بهره، یا اخبار غیرمنتظره اقتصادی می‌توانند به‌سرعت ارزش دارایی‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهند و دراودان قابل‌توجهی ایجاد کنند.
برای مدیریت نوسانات بازار و کاهش تأثیر آنها بر دراودان، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران باید از استراتژی‌های متنوع‌سازی استفاده کنند و سرمایه خود را در انواع مختلف دارایی‌ها پخش کنند. این کار می‌تواند به کاهش ریسک کلی و کاهش احتمال وقوع دراودان‌های شدید کمک کند.
- تصمیمات معاملاتی نادرست
تصمیمات معاملاتی نادرست یکی دیگر از دلایل مهم وقوع دراودان است. معامله‌گران و سرمایه‌گذارانی که بدون تحلیل کافی و یا با اعتماد بیش از حد به پیش‌بینی‌های خود اقدام به خرید و فروش و معامله می‌کنند، ممکن است دچار زیان‌های قابل‌توجهی شوند. برای مثال، خرید در اوج قیمت و فروش در کف قیمت، یا اعتماد به اطلاعات غلط و شایعات می‌تواند ب دراودان ایجاد کند.
برای جلوگیری از تأثیرات منفی تصمیمات معاملاتی نادرست، سرمایه‌گذاران باید به استراتژی‌های معاملاتی منظم پایبند باشند و یک برنامه معاملاتی مشخص داشته باشند.
- عدم مدیریت ریسک مناسب
عدم مدیریت ریسک مناسب نیز می‌تواند به وقوع دراودان‌های شدید منجر شود. مدیریت ریسک به معنای شناسایی، ارزیابی و کنترل ریسک است. عدم تعیین حد ضرر (Stop Loss)، عدم تنوع‌بخشی کافی در سبد سرمایه‌گذاری و عدم استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک می‌تواند منجر به افزایش ریسک و وقوع دراودان شود.
برای مدیریت بهتر ریسک، باید استراتژی‌های مدیریت ریسک به‌دقت اجرا شود. تعیین و رعایت حد ضرر نیز از جمله اقداماتی است که می‌تواند به کاهش ریسک و جلوگیری از وقوع دراودان‌های شدید کمک کنند.
- عوامل خارجی غیرقابل‌پیش‌بینی
عوامل خارجی غیرقابل‌پیش‌بینی نیز می‌توانند باعث وقوع دراودان شوند. این عوامل شامل حوادث طبیعی، بحران‌های سیاسی، جنگ‌ها، پاندمی‌ها و سایر رویدادهای غیرمنتظره‌ای هستند که می‌توانند به‌سرعت بر بازارهای مالی تأثیر بگذارند و ارزش دارایی‌ها را کاهش دهند. برای مثال، بحران مالی سال 2008 و پاندمی COVID-19 نمونه‌هایی از رویدادهای غیرقابل‌پیش‌بینی هستند که منجر به دراودان‌های شدید در بازارهای مالی شده‌اند.
داشتن استراتژی‌های مدیرت ریسک و سرمایه می‌تواند در برابر این خطرات از سرمایه‌ی حساب‌های معاملاتی محافظت کند.
تأثیرات دراودان بر سرمایه‌گذاری
ایجاد دراودان در حساب‌های معاملاتی می‌تواند اثرات متعددی بر سرمایه‌گذاران و معامله‌گران داشته باشد که در زیر به بررسی این اثرات می‌پردازیم:
- اثرات روانی دراودان بر معامله‌گران
دراودان می‌تواند تأثیرات روانی قابل‌توجهی بر معامله‌گران داشته باشد. مشاهده کاهش ارزش دارایی‌ها و تجربه ضررهای مالی می‌تواند منجر به اضطراب، استرس و نگرانی شدید شود. این احساسات منفی ممکن است معامله‌گران را به تصمیمات عجولانه و احساسی سوق دهد که معمولاً منجر به زیان‌های بیشتر می‌شود.
معامله‌گران و سرمایه‌گذاران برای مدیریت اثرات روانی دراودان، باید به کنترل احساسات خود و پایبندی به استراتژی‌های معاملاتی منظم توجه کنند. داشتن یک برنامه معاملاتی مشخص و تعیین حد ضرر می‌تواند به کاهش استرس و تصمیمات منطقی‌تر کمک کند.
- کاهش اعتماد به استراتژی‌های معاملاتی
یکی دیگر از تأثیرات دراودان، کاهش اعتماد به استراتژی‌های معاملاتی است. تجربه ضررهای بزرگ می‌تواند باعث شود که سرمایه‌گذاران اعتماد خود را به استراتژی‌های معاملاتی که استفاده می‌کنند از دست بدهند. این کاهش اعتماد ممکن است باعث شود سرمایه‌گذاران و معامله‌گران به دنبال تغییر مداوم استراتژی‌های خود باشند که می‌تواند منجر به عدم ثبات و افزایش ریسک شود.
معامله‌گران برای جلوگیری از کاهش اعتماد به استراتژی‌های معاملاتی، باید به تحلیل و ارزیابی دقیق استراتژی‌های خود بپردازند و تنها بر اساس داده‌ها و عملکرد گذشته تصمیم‌گیری کنند.
- اثرات بلندمدت دراودان بر عملکرد معامله‌گر
دراودان می‌تواند اثرات بلندمدت قابل‌توجهی بر عملکرد معامله‌گران و سرمایه‌گذاران داشته باشد. زیان‌های بزرگ و مکرر می‌توانند باعث کاهش کلی ارزش حساب معاملاتی و کاهش بازده آنها در بلندمدت شوند. به‌عنوان‌مثال، حسابی که دچار دراودان 50٪ شده است، برای بازگشت به ارزش اولیه خود نیاز به افزایش 100٪ دارد!
استراتژی‌های جلوگیری از دراودان
جلوگیری از دراودان نیازمند استراتژی‌هایی است که به مدیریت بهتر ریسک و حفظ سرمایه کمک کند. چند مورد از این استراتژی‌ها در زیر معرفی شده است.
- تعیین و رعایت حد ضرر (Stop Loss):تعیین حد ضرر یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کاهش ریسک و جلوگیری از دراودان است. با تعیین یک حد ضرر مشخص، می‌توان از ضررهای بیش از حد جلوگیری کرد و در صورت رسیدن به این حد، سریعاً از معامله خارج شد.
- تنوع‌بخشی به معاملات و سرمایه‌گذاری‌ها: تنوع‌بخشی پورتفوی به معنی سرمایه‌گذاری و معامله‌گری در دارایی‌های مختلف است تا ریسک کاهش یابد. با پخش‌کردن سرمایه در نمادهای مختلف، اثرات منفی یک مورد از آنها می‌تواند توسط موارد دیگر جبران شود.
- مدیریت ریسک و سرمایه: مدیریت ریسک و سرمایه یکی از عوامل کلیدی در جلوگیری از دراودان است که شامل تخصیص مناسب سرمایه به هر معامله، استفاده از لوریج به‌صورت معقول و تنظیم استراتژی‌های مدیریت ریسک است تا از افت شدید ارزش حساب معاملاتی جلوگیری شود.
- استفاده از استراتژی‌های معاملاتی مطمئن: استفاده از استراتژی‌های معاملاتی مناسب و مطمئن می‌تواند به کاهش ریسک دراودان کمک کند.
- پیگیری و ارزیابی مستمر عملکرد: پیگیری و ارزیابی مستمر عملکرد، به معامله‌گر و سرمایه‌گذار کمک می‌کند تا در صورت مشاهده افت‌های غیرعادی حساب سریعاً اقدام مناسبی داشته باشد.
استفاده از این استراتژی‌ها می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا از ایجاد دراودان‌های بزرگ جلوگیری کنند و از سرمایه‌ی خود محافظت کنند.
اهمیت دراودان در پراپ SDF
دراودان یکی از مهم‌ترین معیارها در ارزیابی عملکرد معامله‌گران در چالش‌های پراپ (Proprietary Trading) است. یکی از اصلی‌ترین معیارهایی که پراپ SDF برای ارزیابی معامله‌گران خود استفاده می‌کنند، میزان دراودان است. زیرا دراودان نشان‌دهنده ریسک و پایداری استراتژی معاملاتی معامله‌گر است؛ چراکه معامله‌گری که توانایی کنترل دراودان و کاهش افت‌های بزرگ در سرمایه را داشته باشد، به عنوان یک معامله‌گر با مهارت بالا شناخته می‌شود.
علاوه بر این، کاهش دراودان در چالش‌های پراپ به معامله‌گران کمک می‌کند تا شانس خود را برای حفظ سرمایه و ادامه فعالیت در بازار افزایش دهند. در پراپ SDF برای میزان مجاز دراودان محدودیت‌هایی تعیین شده است و در صورت رعایت‌نکردن این مقدار مجاز، چالش معامله‌گر رد خواهد شد.
بنابراین، مدیریت صحیح دراودان نه‌تنها به حفظ سرمایه کمک می‌کند، بلکه برای ادامه‌ی فعالیت معامله‌گر در چالش پراپ پراپ ضروری است. توانایی مدیریت دراودان نشان می‌دهد که معامله‌گر نه‌تنها قادر به ایجاد سود است، بلکه می‌تواند از زیان‌های بزرگ جلوگیری کند و در شرایط نامطلوب بازار، عملکرد پایداری داشته باشد.
در این مقاله، به بررسی مفهوم دراودان و اهمیت مدیریت آن در سرمایه‌گذاری و معامله‌گری پرداخته شد. دراودان به عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی در ارزیابی عملکرد معامله‌گران، نقش مهمی در ارزیابی عملکرد یک تریدر دارد.
عوامل مختلفی مانند نوسانات بازار، تصمیمات معاملاتی نادرست، عدم مدیریت ریسک مناسب و عوامل خارجی غیرقابل‌پیش‌بینی می‌توانند منجر به وقوع دراودان شوند.
در نهایت، مدیریت درست دراودان یکی از کلیدهای موفقیت در معاملات و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت است. با شناخت و استفاده از ابزارها و استراتژی‌های مناسب، می‌توان از نوسانات و ریسک‌های موجود در بازارهای مالی به بهترین نحو استفاده کرد و تا حد زیادی مانع از ایجاد دراودان شد.
