با ظهور ارزهای دیجیتال و افزایش محبوبیت آنها، یکی از چالش‌های اصلی که کاربران و سرمایه‌گذاران با آن مواجه هستند، نوسانات شدید قیمت این ارزها است. این نوسانات می‌توانند باعث ایجاد عدم اطمینان و خطرات مالی برای کاربران شوند. به همین دلیل، نیاز به‌نوعی ارز دیجیتال با ثبات قیمت احساس شد که بتواند نوسانات بازار را کاهش دهد و امکان استفاده گسترده‌تری از ارزهای دیجیتال را فراهم کند.
استیبل‌کوین‌ها به عنوان راه‌حلی برای این مشکل به وجود آمدند. این ارزهای دیجیتال به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که قیمت آنها نسبت به یک دارایی پایدار مانند دلار آمریکا یا طلا ثابت باقی بماند. این ویژگی باعث می‌شود استیبل‌کوین‌ها به وسیله‌ای قابل‌اطمینان برای تراکنش‌های مالی و نگهداری ارزش تبدیل شوند.
در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر استیبل‌کوین‌ها، انواع مختلف آنها، کاربردها، مزایا و معایبشان می‌پردازیم. همچنین مقایسه‌ای بین انواع مختلف استیبل‌کوین‌ها انجام خواهیم داد تا به درک بهتری از عملکرد و ویژگی‌های آنها برسیم.
استیبل‌کوین چیست؟
استیبل‌کوین (Stablecoin) نوعی ارز دیجیتال است که با هدف حفظ ثبات قیمت و کاهش نوسانات بازار طراحی شده است. برخلاف ارزهای دیجیتال دیگر مانند بیت‌کوین و اتریوم که قیمت آنها تحت‌تأثیر عوامل مختلفی می‌تواند به‌شدت نوسان کند، استیبل‌کوین‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که ارزش آنها نسبت به یک دارایی پایدار مانند ارزهای فیات (دلار، یورو) یا کالاهای باارزش (طلا) ثابت باقی بماند.
برای حفظ این ثبات قیمت، استیبل‌کوین‌ها از مکانیزم‌های مختلفی استفاده می‌کنند. برخی از آنها توسط دارایی‌های فیزیکی یا دیجیتال پشتیبانی می‌شوند و برخی دیگر از الگوریتم‌های پیچیده برای تنظیم عرضه و تقاضا استفاده می‌کنند. این ویژگی‌ها باعث می‌شوند استیبل‌کوین‌ها به وسیله‌ای مناسب برای تراکنش‌های روزمره، انتقالات مالی بین‌المللی، و حتی به عنوان ارزی برای ذخیره ارزش تبدیل شوند.
نمونه‌هایی از استیبل‌کوین‌ها
استیبل‌کوین‌ها (Stablecoins) نوعی از ارزهای دیجیتال هستند که به‌منظور کاهش نوسانات قیمت طراحی شده‌اند. ارزش این کوین‌ها به یک دارایی یا ارز دیگر مانند دلار آمریکا، طلا، یا حتی دیگر ارزهای دیجیتال بستگی دارد. چند مثال از استیبل‌کوین‌ها عبارت‌اند از:
-
Tether (USDT) تتر
معروف‌ترین استیبل‌کوین بازار ارزهای دیجیتال است که ارزش آن به دلار آمریکا وابسته است. به عبارت دیگر هر یک تتر معادل یک دلار آمریکا ارزش دارد.
این ارز دیجیتال توسط شرکت Tether Limited ایجاد شده و هدف اصلی آن فراهم‌کردن ثبات قیمتی در دنیای نوسانی ارزهای دیجیتال است. شرکت Tether ادعا می‌کند که هر توکن USDT با ذخایر نقدی و دارایی‌های معادل دلار پشتیبانی می‌شود، اما این ادعاها به دلیل کمبود شفافیت مالی و ممیزی‌های مستقل مداوم، مورد بحث و انتقاد قرار گرفته‌اند. بااین‌حال، USDT همچنان یکی از پرمصرف‌ترین استیبل‌کوین‌ها در بازار باقی‌مانده است و نقش مهمی در تسهیل معاملات ارزهای دیجیتال ایفا می‌کند.
-
Dai (DAI)
این استیبل‌کوین به‌صورت غیرمتمرکز بر روی بلاکچین اتریوم فعالیت می‌کند و ارزش آن به دلار آمریکا وابسته است.
این استیبل‌کوین‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا از مزایای ارزهای دیجیتال بهره‌مند شوند، درحالی‌که نوسانات قیمت کمتری را تجربه کنند.
هدف اصلی استیبل‌کوین‌ها
هدف اصلی استیبل‌کوین‌ها ایجاد یک ارز دیجیتال باثبات است. در ادامه به برخی از اهداف اصلی استیبل‌کوین‌ها اشاره می‌کنیم:
- کاهش نوسانات قیمت: استیبل‌کوین‌ها برای کاهش نوسانات شدید قیمت که در ارزهای دیجیتال رایج مانند بیت‌کوین و اتریوم مشاهده می‌شود، طراحی شده‌اند. این نوسانات می‌توانند مانعی برای پذیرش گسترده ارزهای دیجیتال به عنوان وسیله پرداخت یا ذخیره ارزش باشند.
- افزایش اعتماد و پذیرش عمومی: باتوجه‌به اینکه ارزش استیبل‌کوین‌ها به یک دارایی پایدار متصل است، اعتماد کاربران به این ارزها بیشتر است. این اعتماد می‌تواند منجر به پذیرش بیشتر و استفاده گسترده‌تر از ارزهای دیجیتال در معاملات روزمره شود.
- تسهیل تراکنش‌های مالی: استیبل‌کوین‌ها می‌توانند به عنوان وسیله‌ای برای انجام تراکنش‌های سریع و ارزان در سطح جهانی استفاده شوند. این ویژگی به‌خصوص برای افرادی که به سیستم‌های مالی سنتی دسترسی ندارند، مفید است.
- حفظ ارزش دارایی‌ها: کاربران می‌توانند از استیبل‌کوین‌ها برای حفظ ارزش دارایی‌های خود در برابر نوسانات بازار استفاده کنند. به‌عنوان‌مثال، در زمان‌هایی که بازار ارزهای دیجیتال ناپایدار است، کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را به استیبل‌کوین تبدیل کنند تا از کاهش ارزش آنها جلوگیری کنند.
- پشتیبانی از قراردادهای هوشمند و برنامه‌های دیفای: استیبل‌کوین‌ها نقش مهمی در توسعه و استفاده از قراردادهای هوشمند و برنامه‌های مالی غیرمتمرکز (دیفای) دارند. این ارزها به عنوان واحدهای پایدار ارزش در این سیستم‌ها استفاده می‌شوند و به عملکرد صحیح آنها کمک می‌کنند.
انواع استیبل‌کوین‌ها
استیبل‌کوین‌ها به دلیل قابلیت حفظ ثبات قیمت، به اشکال مختلفی طراحی و عرضه می‌شوند. این ارزهای دیجیتال بر اساس مکانیزم‌های متفاوتی برای حفظ ارزش خود، کار می‌کنند. در این بخش، به بررسی انواع اصلی استیبل‌کوین‌ها می‌پردازیم و هر یک را به طور جداگانه معرفی می‌کنیم:
- استیبل‌کوین‌های وابسته به ارز فیات (Fiat-collateralized)
این نوع استیبل‌کوین‌ها به‌وسیله ارزهای فیات مانند دلار آمریکا، یورو یا سایر ارزهای کشورها پشتیبانی می‌شوند. برای هر واحد استیبل‌کوین صادر شده، یک مقدار معادل از ارز فیات در یک حساب بانکی یا صندوق امانات نگهداری می‌شود. این مکانیزم ساده و قابل‌فهم است و از طریق اعتماد به نهادی که استیبل‌کوین را صادر می‌کند، ارزش آن حفظ می‌شود.
- استیبل‌کوین‌های وابسته به ارز دیجیتال (Crypto-collateralized)
این نوع استیبل‌کوین‌ها توسط ارزهای دیجیتال دیگر مانند بیت‌کوین یا اتریوم پشتیبانی می‌شوند. این ارزهای دیجیتال به عنوان وثیقه در قراردادهای هوشمند نگهداری می‌شوند تا ارزش استیبل‌کوین‌ها حفظ شود. باتوجه‌به نوسانات بیشتر ارزهای دیجیتال، معمولاً مقدار وثیقه بیشتر از ارزش استیبل‌کوین‌ها است تا پوشش بیشتری ایجاد شود و ریسک آن به حداقل برسد.
- استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز (Algorithmic)
این نوع استیبل‌کوین‌ها به‌وسیله الگوریتم‌ها و قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شوند. در اینجا، هیچ دارایی واقعی به عنوان وثیقه نگهداری نمی‌شود. به‌جای آن، سیستم‌های الگوریتمی، عرضه و تقاضا را تنظیم می‌کنند تا ارزش استیبل‌کوین‌ها ثابت باقی بماند. این نوع استیبل‌کوین‌ها به‌شدت به الگوریتم‌ها و کدهای قراردادهای هوشمند وابسته هستند و ممکن است خطرات خاص خود را داشته باشند.
استیبل‌کوین‌ها چه کاربردهایی دارند؟
استیبل‌کوین‌ها به دلیل ثبات قیمتی خود کاربردهای گسترده‌ای در دنیای مالی و تجاری پیدا کرده‌اند. یکی از اصلی‌ترین کاربردهای استیبل‌کوین‌ها، استفاده از آنها به عنوان وسیله‌ای برای انجام تراکنش‌های مالی روزمره است. باتوجه‌به نوسانات شدید ارزهای دیجیتال رایج، استفاده از استیبل‌کوین‌ها به کاربران این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی از تغییرات شدید قیمت، تراکنش‌های خود را انجام دهند. این ویژگی به‌خصوص برای کسب‌وکارهایی که می‌خواهند پرداخت‌های خود را به‌صورت دیجیتال و سریع انجام دهند، بسیار جذاب است.
یکی دیگر از کاربردهای مهم استیبل‌کوین‌ها در حوزه انتقالات مالی بین‌المللی است. استیبل‌کوین‌ها امکان انتقال سریع و ارزان پول را فراهم می‌کنند و از مشکلات مربوط به سیستم‌های بانکی سنتی مانند کارمزدهای بالا و تأخیر در انتقالات جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این، استیبل‌کوین‌ها می‌توانند به عنوان یک ابزار برای ذخیره ارزش و محافظت از دارایی‌ها در برابر نوسانات بازار ارزهای دیجیتال و تورم ارزهای فیات استفاده شوند.
استیبل‌کوین‌ها چه محدودیت‌هایی دارند؟
استیبل‌کوین‌ها با وجود مزایای فراوان، محدودیت‌ها و چالش‌های خاص خود را دارند. یکی از مهم‌ترین محدودیت‌ها، وابستگی به دارایی‌های ثابت مانند ارزهای فیات یا ارزهای دیجیتال به عنوان وثیقه است. این وابستگی می‌تواند مشکلاتی از قبیل نیاز به نگهداری و مدیریت دقیق این دارایی‌ها و نیز اعتماد به نهادهای صادرکننده را به همراه داشته باشد. در مواردی که شفافیت و صداقت نهادهای صادرکننده زیر سؤال رود، اعتماد کاربران به استیبل‌کوین نیز کاهش می‌یابد.
محدودیت دیگر استیبل‌کوین‌ها، مسائل قانونی و نظارتی است. باتوجه‌به ماهیت بین‌المللی و دیجیتالی استیبل‌کوین‌ها، ممکن است قوانین و مقررات مختلفی در کشورهای مختلف برای آنها اعمال شود. این مسئله می‌تواند به محدودیت‌های عملیاتی و چالش‌های قانونی برای صادرکنندگان و کاربران استیبل‌کوین‌ها منجر شود. علاوه بر این، خطرات مرتبط با الگوریتم‌ها و قراردادهای هوشمند نیز می‌تواند به چالش‌های فنی و امنیتی تبدیل شود.
چه نیازی به وجود استیبل‌کوین‌ها وجود دارد؟
وجود استیبل‌کوین‌ها به دلیل نیاز به یک وسیله مالی با ثبات قیمت در دنیای ارزهای دیجیتال ضروری است. ارزهای دیجیتال معمولی مانند بیت‌کوین و اتریوم به دلیل نوسانات شدید قیمتی که دارند، برای انجام تراکنش‌های روزمره و نگهداری دارایی و سرمایه مناسب نیستند. استیبل‌کوین‌ها با حفظ ارزش خود در برابر دارایی‌های ثابت، این مشکل را حل کرده و امکان استفاده گسترده‌تر از ارزهای دیجیتال را فراهم می‌کنند.
علاوه بر این، استیبل‌کوین‌ها به عنوان پلی بین سیستم‌های مالی سنتی و دنیای ارزهای دیجیتال عمل می‌کنند. باتوجه‌به این که بسیاری از کاربران و کسب‌وکارها هنوز به سیستم‌های مالی سنتی وابسته هستند، استیبل‌کوین‌ها می‌توانند انتقالات مالی بین این دو جهان را تسهیل کرده و پذیرش ارزهای دیجیتال را افزایش دهند. همچنین، استیبل‌کوین‌ها می‌توانند در کاهش هزینه‌ها و زمان انتقالات مالی بین‌المللی نقش مؤثری داشته باشند.
مزایای استیبل‌کوین‌ها
در ادامه به بررسی مزایای این نوع از ارزهای دیجیتال می‌پردازیم:
- کاهش نوسانات قیمت: یکی از بزرگ‌ترین مزایای استیبل‌کوین‌ها کاهش نوسانات قیمت است. این ویژگی باعث می‌شود استیبل‌کوین‌ها به عنوان وسیله‌ای امن‌تر برای نگهداری ارزش و انجام تراکنش‌های مالی استفاده شوند.
- قابلیت استفاده به عنوان وسیله پرداخت: استیبل‌کوین‌ها به دلیل ثبات قیمتی که دارند، می‌توانند به عنوان وسیله پرداخت در معاملات روزمره مورداستفاده قرار گیرند. باتوجه‌به نوسانات شدید ارزهای دیجیتال، استفاده از آنها به عنوان وسیله پرداخت با ریسک همراه است. اما استیبل‌کوین‌ها این مشکل را حل کرده و به کسب‌وکارها و کاربران امکان می‌دهند که تراکنش‌های خود را بدون نگرانی از تغییرات قیمت انجام دهند.
- امکان انتقال سریع و ارزان: استیبل‌کوین‌ها امکان انتقال سریع و ارزان پول را فراهم می‌کنند. برخلاف سیستم‌های بانکی سنتی که ممکن است انتقالات مالی بین‌المللی چندین روز طول بکشد و هزینه‌های بالایی داشته باشد، استیبل‌کوین‌ها این انتقالات را در عرض چند دقیقه و با هزینه‌های بسیار کمتر انجام می‌دهند.
- دسترسی به بازارهای مالی جهانی: استیبل‌کوین‌ها به کاربران امکان دسترسی به بازارهای مالی جهانی را می‌دهند. با استفاده از استیبل‌کوین‌ها، کاربران می‌توانند به‌راحتی در بورس‌ها و صرافی‌های بین‌المللی معامله کنند و از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در سراسر جهان بهره‌مند شوند.
معایب استیبل‌کوین‌ها
این دسته از ارزها معایبی نیز دارند که در زیر به توضیح آنها می‌پردازیم:
- وابستگی به دارایی‌های ثابت: یکی از معایب استیبل‌کوین‌ها وابستگی آنها به دارایی‌های ثابت مانند ارزهای فیات یا ارزهای دیجیتال به عنوان وثیقه است. این وابستگی می‌تواند مشکلاتی از قبیل نیاز به نگهداری و مدیریت دقیق این دارایی‌ها را به همراه داشته باشد. علاوه بر این، درصورتی‌که ارزش دارایی‌های وثیقه کاهش یابد، ممکن است ارزش استیبل‌کوین‌ها نیز تحت‌تأثیر قرار گیرد.
- احتمال مشکلات قانونی و نظارتی: استیبل‌کوین‌ها ممکن است با مشکلات قانونی و نظارتی مواجه شوند. باتوجه‌به ماهیت بین‌المللی و دیجیتالی استیبل‌کوین‌ها، ممکن است قوانین و مقررات مختلفی در کشورهای مختلف برای آنها اعمال شود. این مسئله می‌تواند به محدودیت‌های عملیاتی و چالش‌های قانونی برای صادرکنندگان و کاربران استیبل‌کوین‌ها منجر شود.
- خطرات مرتبط با الگوریتم‌ها و قراردادهای هوشمند: استیبل‌کوین‌های الگوریتمی و وابسته به ارزهای دیجیتال به‌شدت به الگوریتم‌ها و قراردادهای هوشمند وابسته هستند. این وابستگی می‌تواند خطرات فنی و امنیتی را به همراه داشته باشد. درصورتی‌که الگوریتم‌ها و قراردادهای هوشمند به‌درستی عمل نکنند یا مورد حملات سایبری قرار گیرند، ممکن است ارزش استیبل‌کوین‌ها ناپایدار شده و کاربران دچار ضررهای مالی شوند.
بحران استیبل‌کوین TerraUSD (UST): شکست الگوریتم‌های پشتوانه و کاهش ارزش
یکی از استیبل‌کوین‌هایی که دچار مشکل شد، “TerraUSD” یا “UST” بود. UST یک استیبل‌کوین الگوریتمی بود که توسط پروتکل Terra ایجاد شده بود و به دلار آمریکا متصل بود.
مشکلات اصلی UST در ماه مه 2022 رخ داد، زمانی که ارزش آن به شدت کاهش یافت و از یک دلار فاصله گرفت. دلیل اصلی این مشکل، عدم تعادل در الگوریتم‌های پشتوانه‌ی UST و Luna(توکن بومی شبکه Terra) بود. زمانی که فشار فروش زیادی بر UST وارد شد، الگوریتم‌های ایجاد و سوزاندن توکن‌ها نتوانستند این فشار را مدیریت کنند و قیمت UST به سرعت کاهش یافت.
این حادثه باعث ازدست‌رفتن اعتماد به استیبل‌کوین‌های الگوریتمی شد و تأثیرات بزرگی بر بازار ارزهای دیجیتال گذاشت. مشکلاتی که برای UST به وجود آمد، نشان داد که استیبل‌کوین‌های الگوریتمی هنوز به میزان زیادی به بهبود و پیشرفت نیاز دارند تا بتوانند در برابر نوسانات بازار پایدار بمانند.
هر آنچه در مورد استیبل کوین ها بایستی بدانیم
استیبل‌کوین‌ها با هدف ایجاد ثبات در دنیای ارزهای دیجیتال و ارائه یک وسیله مبادله پایدار و قابل‌اعتماد وارد بازار شده‌اند. آنها به عنوان پلی بین ارزهای دیجیتال پر نوسان و سیستم‌های مالی سنتی عمل می‌کنند و مزایای متعددی را به کاربران ارائه می‌دهند.
بااین‌حال، هر نوع از استیبل‌کوین‌ها دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. استیبل‌کوین‌های وابسته به ارز فیات به دلیل ثبات بیشتر و پذیرش گسترده‌تر، برای بسیاری از کاربران جذاب‌تر هستند. از سوی دیگر، استیبل‌کوین‌های وابسته به ارز دیجیتال و استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز به دلیل عدم وابستگی به نهادهای مرکزی و استفاده از قراردادهای هوشمند، شفافیت و انعطاف‌پذیری بیشتری ارائه می‌دهند، اما ممکن است با نوسانات بیشتر و پیچیدگی‌های فنی همراه باشند.
انتخاب بین انواع مختلف استیبل‌کوین‌ها به نیازها و اولویت‌های کاربران بستگی دارد. برای کسانی که به دنبال یک وسیله پرداخت پایدار و قابل‌اعتماد هستند، استیبل‌کوین‌های وابسته به ارز فیات ممکن است بهترین گزینه باشند.
در نهایت، استیبل‌کوین‌ها نقش مهمی در تکامل بازار ارزهای دیجیتال ایفا می‌کنند و با کاهش نوسانات و افزایش اعتماد کاربران، می‌توانند به گسترش استفاده از ارزهای دیجیتال در تراکنش‌های روزمره و سرمایه‌گذاری‌های مالی کمک کنند. باتوجه‌به رشد سریع این بازار و نوآوری‌های مداوم، انتظار می‌رود که استیبل‌کوین‌ها همچنان به عنوان یک ابزار مالی مهم و کاربردی باقی بمانند.
