فری مارجین چیست؟
وقتی در حساب معاملاتی‌تان مقداری سرمایه داشته باشید و با بخشی از آن وارد معامله شوید، همیشه یک قسمت از سرمایه شما به‌عنوان مارجین (وثیقه معامله) کنار گذاشته می‌شود. هر مقدار از موجودی حساب بعد از کسر این مارجین باقی بماند، همان چیزی است که به آن فری مارجین (Free Margin) گفته می‌شود.
به زبان ساده، فری مارجین مقدار پول آزاد حساب است که می‌توان با آن معاملات جدید باز. اگر فری مارجین شما صفر شود، یعنی دیگر توانایی باز کردن معامله جدید را ندارید و حتی ممکن است حساب به مرحله کال مارجین برسد.
تصور کنید در حساب معاملاتی‌تان ۱۰۰۰ دلار سرمایه دارید. وقتی یک معامله باز می‌کنید، صرافی بخشی از این پول را به‌عنوان وثیقه معامله کنار می‌گذارد. برای مثال صرافی محاسبه می‌کند که برای اینکه وارد یک معامله ۲۰۰ دلاری شوید، نیاز به ۲۰ دلار وثیقه است که به این ۲۰ دلار مارجین می‌گویند. به باقی سرمایه شما فری مارجین می‌گویند.
فری مارجین در واقع همان پول آزادی است که هنوز درگیر هیچ معامله‌ای نشده است. با فری مارجین می‌توانید مجدد وارد معامله شوید و یا آن را به‌عنوان پشتوانه معامله‌تان نگه‌دارید.
وقتی می‌خواهید با اهرم (Leverage) معامله کنید، صرافی یا بروکر در واقع به شما وام می‌دهد تا بتونید با پول بیشتری معامله کنید. اما هیچ صرافی‌ای حاضر نیست بدون ضمانت به کسی وام دهد. برای همین است که مبلغی را به‌عنوان وثیقه یا مارجین نگه می‌دارد.
اگر فری مارجین به صفر برسد، یعنی دیگر نمی‌توانید معامله جدید باز کنید. اگر در ادامه این اتفاق معاملات رو به ضرر بروند ممکن است صرافی معاملات شما را ببندد که به این اتفاق کال مارجین شدن می‌گویند.
تفاوت فری مارجین با مارجین و بالانس
اکثر اوقات تریدرها این سه تا اصطلاح رو با هم اشتباه می‌گیرند، درحالی‌که هرکدام معنی و کاربرد خاص خودشان را دارند:
- بالانس (Balance): موجودی حساب بدون درنظرگرفتن معاملات باز را بالانس می‌گویند. مثلا اگر در حساب خود ۱۰۰۰ دلار داشته باشید و هنوز هیچ معامله‌ای باز نکرده باشید بالانس حسابتان همان 1000 دلار است.
- مارجین (Margin): مقدار پولی که صرافی یا بروکر برای باز نگه‌داشتن معامله به‌عنوان وثیقه بلوکه می‌کند، مارجین است. مثلا برای یک معامله با لوریج مشخص، ممکن است ۲۰۰ دلار از حساب مارجین شود.
- فری مارجین (Free Margin): فری مارجین مربوط به پول آزاد حساب بعد از کسر مارجین می‌شود. درواقع همان مقداری که می‌توانید با آن معامله جدید باز کنید یا از آن به‌عنوان پشتوانه برای معاملات باز خود استفاده. کنید.
برای مثال فرض کنید موجودی حساب شما ۱۰۰۰ دلار است و یک معامله باز کردید که ۲۰۰ دلار مارجین لازم دارد.
در این شرایط بالانس حساب شما ۱۰۰۰ دلار، مارجین ۲۰۰ دلار و فری مارجین ۸۰۰ دلار خواهد بود. اگر معامله وارد سود شود، فری مارجین بیشتر و اگر معامله وارد ضرر شود، فری مارجین کمتر خواهد شد.
رابطه فری مارجین با اکوئیتی و مارجین لول
برای اینکه راحت‌تر تاثیر فری مارجین را روی وضعیت حساب خود متوجه شوید، باید دو مفهوم دیگر را هم در نظر بگیرید: اکوئیتی (Equity) و مارجین لول (Margin Level).
- اکوئیتی (Equity): ارزش لحظه‌ای حساب است. به بیانی دیگر اکوئیتی به میزان بالانس حساب همراه با سود یا زیان شناور معاملات باز می‌گویند. مثلا اگر بالانس ۱۰۰۰ دلار باشد و یک معامله باز با ۵۰ دلار سود داشته باشید، اکوئیتی ۱۰۵۰ دلار است.
- فری مارجین (Free Margin): اگر از اکوئیتی حساب، مارجینی که برای پوزیشن‌ها کنار گذاشته می‌شود را کم کنیم فری مارجین به دست می‌آید.
- مارجین لول (Margin Level): درصدی از نسبت اکوئیتی به مارجین را مارجین لول می‌گویند این عدد بسیار مهم است؛ زیرا بروکر صرافی با باتوجه‌به عدد تصمیم می‌گیرد کی حساب کال مارجین شود.
برای مثال فرض کنید بالانس حساب شما ۱۰۰۰ دلار است، مارجین ۲۰۰ دلار است و معامله شما ۵۰ دلار در سود است. در این صورت اکوئیتی حساب شما ۱۰۵۰ دلار، فری مارجین ۸۵۰ دلار و مارجین لول ۵۲۵ ٪ خواهد بود.
هرچقدر مارجین لول بیشتر شود، حساب شما امن‌تر خواهد بود. اما اگر این عدد پایین باشد، خطر کال مارجین شدن وجود دارد.
چگونه فری مارجین را محاسبه کنیم؟
محاسبه فری مارجین کار سختی نیست. برای محاسبه آن باید از ارزش کل حساب (اکوئیتی) مقدار مارجینی که برای معاملات باز کنار گذاشته شده را کم کنید.
برای مثال فرض کنید بالانس حساب شما ۱۰۰۰ دلار است. یک معامله با لوریج ۲۰۰ دلار باز کرده‌اید و الان ۱۰۰ دلار در سود هستید. در این صورت بالانس حساب ۱۰۰۰ دلار، سود شناور ۱۰۰ + دلار، اکوئیتی ۱۱۰۰ دلار، مارجین ۲۰۰ دلار و فری مارجین ۹۰۰ دلار است. یعنی هنوز ۹۰۰ دلار پول آزاد در حساب شما وجود دارد که می‌توانید با آن معامله جدید باز کنید یا آن را به‌عنوان پشتوانه معاملات نگه دارید. هر وقت اکوئیتی کم شود، فری مارجین هم کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل تریدرهایی که مدیریت ریسک را رعایت نمی‌کنند، خیلی سریع به مرحله کال مارجین می‌رسند.
اهمیت فری مارجین در مدیریت ریسک
به‌طورکلی هرچه فری مارجین بیشتر باشد، باز کردن پوزیشن‌های جدید یا نگه‌داشتن معاملات باز راحت‌تر خواهد بود. اگر فری مارجین خیلی کم باشد، ممکن است حساب بدون پشتوانه شود. در نتیجه ممکن است با یک نوسان کوچک در بازار، اکوئیتی کاهش‌یافته و به دنبال آن مارجین لول سقوط کند. این موضوع باعث می‌شود تا صرافی برای محافظت از سرمایه خود، معاملات را ببندد یا حتی حساب لیکویید شود.
به همین دلیل تریدرهای حرفه‌ای همیشه مراقب فری مارجین حساب خود هستند. در واقع مدیریت سرمایه فقط به تعیین حجم معامله یا حد ضرر خلاصه نمی‌شود، بلکه همیشه باید بخشی از سرمایه به‌عنوان حاشیه امن در حساب باقی بماند.
نکات کلیدی برای جلوگیری از کال مارجین
یکی از بدترین کابوس‌های هر تریدر، رسیدن به مرحله کال مارجین است. صفر یا خیلی کم‌شدن فری مارجین زنگ خطری برای نزدیکی به کال مارجین است. برای اینکه این وضعیت پیش نیاید، باید چند نکته مهم در نظر گرفته شود.
اولین نکته انتخاب منطقی حجم معاملات است. همیشه فقط بخشی از سرمایه را وارد یک پوزیشن کنید. استفاده بیش از حد از اهرم (Leverage) می‌تواند خیلی سریع فری مارجین را نابود کند.
نکته بعدی گذاشتن حد ضرر (Stop Loss) برای هر معامله است. حد ضرر باعث می‌شود تا قبل از اینکه ضرر بزرگ حساب را تحت‌فشار بگذارد، معامله بسته شود.
همچنین توجه مداوم به مارجین اهمیت بالایی دارد. وقتی مارجین لول شروع به افت‌کردن می‌کند، یعنی باید زودتر به فکر بستن بخشی از معاملات باشیم.
از طرفی هرگز کل بالانس رو درگیر نکنید. همیشه یک بخش از سرمایه‌تان را آزاد نگه دارید تا فری مارجین کافی داشته باشید.
نکته آخر پایبندی به مدیریت سرمایه است. حتی اگر چند معامله پشت‌سرهم سودده باشد، نباید هیجانی حجم معاملات رو چندبرابر کنید. چون یک ضرر می‌تواند کل حسابتان را به خطر بیندازد.
مثال واقعی از فری مارجین در معاملات کریپتو
تصور کنید در حساب فیوچرز بایننس ۱۰۰۰ دلار دارید. تصمیم می‌گیرید تا یک پوزیشن لانگ روی بیت‌کوین باز کنید و صرافی برای این معامله ۳۰۰ دلار به‌عنوان مارجین از حسابتان بلوکه می‌کند. در این صورت بالانس حسابتان ۱۰۰۰ دلار، مارجین مصرف‌شده ۳۰۰ دلار و فری مارجین ۷۰۰ دلار می‌شود. در ادامه دو سناریو احتمالی وجود دارد:
- اگر بازار بر خلاف جهت معامله حرکت کند و برای مثال ۱۵۰ دلار ضرر کنید، اکوئیتی حساب ۸۵۰ دلار می‌شود. در نتیجه فری مارجین کم شده و از ۷۰۰ دلار به ۵۵۰ دلار کاهش پیدا می‌کند.
- اگر بازار در جهت معامله حرکت کند و ۲۰۰ دلار سود کنید، اکوئیتی حسابت ۱۲۰۰ دلار می‌شود؛ بنابراین فری مارجین افزایش میابد و از ۷۰۰ دلار به ۹۰۰ دلار می‌رسد.
باتوجه‌به مثال بالا فری مارجین همیشه در حال تغییر است و مستقیماً به سود و زیان لحظه‌ای معاملات وابسته است. اگر فری مارجین خیلی کم شود، مارجین لول هم کاهش میابد و خطر کال مارجین شدن حساب افزایش میابد.
فری مارجین یکی از مهم‌ترین مفاهیم در معاملات مارجین و فیوچرز کریپتوکارنسی است. نادیده‌گرفتن فری مارجین مثل رانندگی بدون نگاه‌کردن به باک بنزین است؛ شاید ابتدا مشکلی پیش نیاید، اما ماشین وسط راه متوقف می‌شود. وقتی حواستان به فری مارجین باشد، هم می‌توانید جلوی کال مارجین شدن حسابتان را بگیرید و هم مدیریت سرمایه مطمئن‌تری داشته باشید.
به زبان ساده، موفقیت در معاملات فقط به تحلیل بازار یا گرفتن پوزیشن‌های درست بستگی ندارد. کنترل و مدیریت درست فری مارجین یکی از کلیدهای اصلی موفقیت در بازار کریپتوکارنسی است.
سوالات متداول
- چطور فری مارجین بیشتری داشته باشیم؟
با انتخاب حجم مناسب برای معاملات، استفاده منطقی از اهرم و گذاشتن حد ضرر می‌توانید فری مارجین مناسبی داشته باشید. هرچه فری مارجین بیشتر باشد، حساب امن‌تر بوده و احتمال کال مارجین شدن کمتر می‌شود.
- فری مارجین همیشه ثابت می‌ماند؟
خیر، فری مارجین به سود و زیان لحظه‌ای پوزیشن‌ها وابسته است. وقتی معامله یا برایند معاملات حساب در سود باشد، فری مارجین افزایش میابد و وقتی در ضرر باشد فری مارجین کاهش میابد.
- آیا همه صرافی‌ها فری مارجین رو نشان می‌دهند؟
اکثر صرافی‌های معتبر (مثل Binance، Bybit یا صرافی‌های داخلی) در بخش فیوچرز یا مارجین حساب، مقدار فری مارجین را نمایش می‌دهند. ولی در حساب‌های ساده اسپات معمولاً این عدد کاربردی ندارد.
- بهترین میزان فری مارجین برای معامله‌گر چقدر است؟
عدد ثابتی برای همه وجود ندارد. اما معمولاً پیشنهاد می‌شود هیچ‌وقت بیشتر از ۳۰ تا۴۰ درصد سرمایه وارد یک معامله نشود تا فری مارجین کافی برای نوسانات باقی بماند.
- آیا فری مارجین در معاملات اسپات هم وجود دارد؟
به شکل مستقیم خیر. زیرا در اسپات معامله با پول واقعی انجام می‌شود و چیزی به اسم وثیقه وجود ندارد. فری مارجین بیشتر مربوط به معاملات مارجین و فیوچرز است.
